نقدینگی چیست و چرا اهمیت دارد؟
تحلیل و بررسی رابطه تورم و قیمت مسکن
قیمت مسکن مانند هر کالای دیگری از تلاقی عرضه و تقاضا در بازار حاصل می‌شود. به‌بیان‌دیگر قیمت نتیجه مبادله و ایجاد تعادل نیروی‌های بازار است. تعادل در بازار مسکن حاصل تعادل عرضه و تقاضا در این بازار است. الگوی تعادل به معنای والراسی آن مجموعۀ معادلاتی است که رفتار نظام بازار توسط آنها توصیف می‌شود و وضعیت تعادلی را در اقتصاد و چگونگی حرکت به سمت آن را نشان می‌دهد. بر این اساس هر عاملی که باعث تغییر عرضه و تقاضا شود، می‌تواند قیمت مسکن را تحت تأثیر قرار دهد. دراین‌ارتباط محرک‌های زیادی وجود دارد که یکی از آنها تورم است. تورم به معنای افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در اقتصاد است، بنابراین می‌تواند عامل محرکی هم در سمت تقاضا و هم در سمت عرضه باشد.
برای دریافت مطالعه امکان سنجی آنلاین در کمترین زمان به اکوساختمان مراجعه کنید.
تفاوت نقش مسکن در تورم نسبت به سایر کالاها
مسکن با سایر کالاهایی که توسط مصرف کنندگان خریداری می‌شود متفاوت است، چراکه علاوه بر بخش مصرفی، دارای یک بخش سرمایه‌ای هم است. اگرچه جزء مصرفی مسکن غالباً انگیزه خرید آن تلقی می‌شود، اما جزء سرمایه‌ای نیز نقش به سزایی در ایجاد انگیزه برای ورود به بازار مسکن ایفا کرده و در برخی موارد می‌توان این نقش را غالب دانست. این گزاره به طور خاص در زمان‌هایی که به اصطلاح بازار مسکن «داغ» و پررونق است، از صحت غیرقابل‌انکاری برخوردار می‌شود. در چنین مواقعی، معمولاً افزایش قیمت، این انتظار را در مصرف کننده ایجاد می‌کند که باز هم افزایش قیمت بیشتری رخ خواهد داد و این انتظارات ممکن است اثر مثبتی بر مقدار تقاضای مسکن داشته باشد.
ازاین‌رو، تقاضای مسکن در قالب تقاضای مصرفی و تقاضای سرمایه‌ای قابل تفکیک و بررسی است. حجم تقاضا متأثر از تغییر قیمت مسکن است ولی در هر کدام از دو نوع تقاضای ذکر شده، عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند منجر به تغییرات یا جابجایی منحنی تقاضای مسکن در اقتصاد شوند که از جمله آنها می‌توان به عواملی همچون درآمد، انتظارات از قیمت‌های آتی، هزینه فرصت، اعتبارات، نرخ رشد جمعیت، ازدواج و طلاق و نرخ تورم اشاره کرد.
رابطه عرضه مسکن و قیمت آن
در سمت عرضه مسکن نیز حجم عرضه متأثر از قیمت مسکن است ولی عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند منحنی عرضه را جابجا کنند که از جمله آنها می‌توان به هزینه‌های تولید، تعداد سازندگان، مالیات و یارانه‌ها، اعتبارات، ضوابط و قوانین و … اشاره کرد. در بحث عرضه نیز به‌واسطه تأثیر قیمت نهاده‌ها بر قیمت مسکن، تورم تأثیرگذار است. به عنوان مثال تورم نهاده‌ها به معنی افزایش سطح قیمت مصالح و تجهیزات ساختمانی می‌تواند روی قیمت مسکن در طرف عرضه (قیمت تمام شده) تأثیرگذار باشد.
حباب مسکن چیست؟
ارزش مبادلاتی مسکن وجه دیگری از مسکن را به تصویر می‌کشد که در حالت جدی می‌تواند باعث بروز پدیده واسطه گری در این بازار شود؛ به عبارت دیگر هرگاه امید به افزایش قیمت مسکن در بازار وجود داشته باشد، عوامل اقتصادی به امید کسب سود و منفعت بردن از افزایش قیمت مسکن وارد این بازار می‌شود و این روند مرتباً ادامه می‌یابد. این پدیده را حباب مسکن می‌نامند.
نقش تورم و قیمت مسکن
موضوع اثر تورم بر قیمت مسکن در مطالعات متعددی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است که به برخی از نتایج آنها اشاره می‌شود. به اعتقاد ملاولی (۱۳۹۱)، یکی از عوامل اصلی رشد جهشی قیمت مسکن، تقاضای دارایی و بورس بازی مسکن است که ریشه در مشکلات ساختاری اقتصاد کلان از جمله رشد شتابان نقدینگی و عدم ظرفیت پذیری سایر بخش‌های اقتصادی و بازار سرمایه برای جذب این نقدینگی دارد. در این مطالعه اثر نقدینگی بر نوسان قیمت بازار مسکن در ایران و ۲۰ کشور OECD که نوسان‌های قیمت مسکن در دهه‌های اخیر در آنها بیش از سایر کشورها به چشم می‌خورد بررسی شده است. نتایج تخمین‌ها حاکی از آن است که در مدل‌های مورد مطالعه نقدینگی اثر مثبت و معناداری بر قیمت مسکن دارد و ضریب یاد شده در گروه اول به مراتب بیشتر است و سهم قابل توجهی از نوسان‌های قیمت مسکن از طریق نقدینگی موجود در این بخش توضیح داده می‌شود. همچنین جعفری و یوسفوند (۱۳۹۶) به این نتیجه رسیدند که نرخ تورم تأثیر مثبت و معنی داری بر قیمت مسکن در ایران داشته است. علاوه بر این، خادم جبراییلی (۱۳۹۲)، تأکید می‌کند که مطالعه بازار مسکن هم از جنبه ارزش دارایی و هم از نظر خدماتی بودن و هم از لحاظ تصمیم گیری به منظور حداکثر سازی مطلوبیت در بلند مدت حائز اهمیت است. نتایج این مطالعه گویای رابطه مثبت بین نرخ تورم و رشد قیمت مسکن بوده است.
تورم و افزایش قیمت مسکن در جهان
موضوع تأثیر نرخ تورم بر قیمت مسکن مختص ایران نیست بلکه این ارتباط مثبت در کشورهای دیگر نیز مورد تائید قرار گرفته است. از جمله اینکه تا‌یی- ها لی (۲۰۱۵)، نشان داد که تورم از جمله مهم‌ترین عوامل تغییرات در قیمت مسکن در مالزی است. مانگانلی و تاجانی (۲۰۱۵)، این موضوع را برای کشور ایتالیا و ایالات متحده بررسی و به اثبات رساندند.
سخن آخر
اگر از سرمایه گذاران بخش مسکن هستید و لازم میدانید از قیمت مسکن و نقطه ورود به این بازار آگاه باشید یا برای سرمایه گذاری به دنبال یافتن بیشترین سود هستید میتوانید به وب سایت اکو ساختمان مراجعه کنید تا با انجام مطالعات امکان سنجی و پیش امکان سنجی، به این مهم دست یابید. لازم به ذکر است که این امر با استفاده از نرم افزار مهندسی اکو ساختمان در کمترین زمان و دقیق‌ترین نتیجه انجام می‌پذیرد.
وب 3 یا Web 3.0 چیست و چه مزایایی دارد؟
وب 3 که به عنوان “Web3” یا “Web 3.0” نیز شناخته می‌شود، از جمله مفاهیمی است که اخیراً به گوش بسیاری از ما خورده است. به عبارت ساده، اینترنت نسل سوم به نسخه جدیدی از اینترنت در آینده اشاره دارد که با استفاده از پروتکل‌های غیرمتمرکز، میزان وابستگی به شرکت‌های بزرگ فناوری مانند یوتیوب، نتفلیکس و آمازون را کاهش می‌دهد. در ادامه تعریف دقیقی از وب 3 و اینکه چرا این‌قدر اهمیت پیدا کرده است را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
وب 3 چیست؟
برای ارائه تعریفی دقیق از Web 3 بهتر است نگاهی کوتاه به تاریخچه اینترنت داشته باشیم. اولین نسخه اینترنت یا همان وب 1، در اواخر دهه 1990 معرفی شد که شامل مجموعه‌ای از لینک‌ها و صفحات بود. وب‌سایت‌هایی که با استفاده از وب 1 ایجاد می‌شدند، امکانات زیادی نداشتند. در واقع مطالعه مطالب در بستر اینترنت و انتشار محتوا برای کاربران، تنها کاربرد وب‌سایت‌هایی بود که از این طریق ایجاد شده بودند.
وب 2، نسل بعدی اینترنت با هدف بهبود عملکرد سایت‌ها و تعاملی بودن آنها ایجاد شد. از نظر افراد بسیاری، وب 2، نسخه خواندن و نوشتن است که به کاربران علاوه بر مشاهده محتوا، امکان ویرایش آنها را هم می‌دهد. این نسخه از اینترنت به مردم این امکان را می‌داد که نه‌تنها از محتواها استفاده کنند، بلکه محتوای خود را ایجاد و در وبلاگ‌هایی مانند Tumblr، انجمن‌های اینترنتی و Marketplace هایی مانند Craigslist منتشر کنند. بعد از مدتی، ظهور پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی از جمله فیسبوک، توییتر و اینستاگرام، فرآیند اشتراک‌گذاری محتوا را به مرحله جدیدی رساند.
اما چندی پیش، هم‌زمان با افزایش جذابیت شبکه‌های اجتماعی، مردم متوجه میزان دسترسی غول‌های فناوری همچون فیسبوک به اطلاعات شخصی‌شان شدند؛ داده‌هایی که این پلتفرم‌ها را برای انجام تبلیغات و اجرای کمپین‌های بازاریابی، ایدئال می‌کردند. فیسبوک یکی از شبکه‌هایی است که بارها به دلیل نقض قوانین حفظ حریم خصوصی داده‌ها مورد اتهام قرار گرفته است و در سال 2019، به میزان 5 میلیارد دلار جریمه شد؛ بیشترین مقدار جریمه‌ای که تا کنون کمیسیون تجارت فدرال (FTC) تعیین کرده است.
اگرچه وب 2 خدمات رایگان شگفت‌انگیزی را برای جهان به ارمغان آورده است، نقدینگی چیست و چرا اهمیت دارد؟ اما افراد بسیاری از محدودیت‌هایی که شرکت‌های بزرگ فناوری ایجاد کرده‌اند خسته شده‌اند و تمایل دارند که کنترل بیشتری روی داده‌های شخصی و محتواهای خود داشته باشند. در این مرحله است که وب 3 وارد بازی می‌شود.
اینترنت نسل سوم (Web 3.0) نسخه‌ای از اینترنت است که علاوه بر قابلیت خواندن و نوشتن، امکان کنترل بیشتر بر داده‌ها را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهد. با استفاده از این قابلیت جدید، افراد دیگر مشتری محصولات و خدمات شرکت‌های واسط نیستند و در واقع صاحب سهام هستند. اما منظور از سهام چیست؟
در Web 3 توکن‌ها و ارزهای دیجیتال نشان‌دهنده مالکیت شبکه‌های غیرمتمرکز معروف به بلاکچین هستند. نکته حائز اهمیت این است که داشتن سهام بیشتر در وب 3، قدرت بیشتری به شما می‌دهد. به عنوان مثال، افرادی که در اینترنت نسل سوم، توکن حکمرانی دارند، می‌توانند با استفاده از دارایی خود در خصوص آینده مثلاً یک پروتکل وام‌دهی غیرمتمرکز، نظر و رأی دهند. در واقع با استفاده از وب 3، این سهامداران و سرمایه‌گذاران هستند که تصمیم می‌گیرند چه چیزی در اینترنت اتفاق بیفتد. این در حالی است که در حال حاضر، توییتر، فیسبوک، گوگل و تعداد کمی از شرکت‌های دیگر، تسلط زیادی بر کنترل شرایط کلی موجود در اینترنت دارند.
کاربرد وب 3 چیست؟
مهم‌ترین قابلیت Web 3 اجرای ساختارهای غیرمتمرکز برای ارائه انواع خدمات آنلاین است. در این فضا می‌توان هر چیزی را توکنیزه کرد؛ خواه یک میم، یک اثر هنری، محتوای شبکه‌های اجتماعی یا بلیت یک وبینار باشد.
اینترنت نسل سوم، تغییر بزرگی در صنعت بازی ایجاد خواهد کرد. تا کنون گیمرهای نقدینگی چیست و چرا اهمیت دارد؟ زیادی که از این طریق کسب درآمد دارند، در خصوص باگ‌های موجود در بسیاری از بازی‌ها شکایت کرده‌اند.
با ظهور وب 3، گیمرها می‌توانند روی بازی موردعلاقه خود سرمایه‌گذاری کنند و در خصوص نحوه اجرای آن نظر یا رأی دهند.
در حال حاضر شرکت‌های بزرگ وب 2، مانند متا و یوبی سافت، در حال ایجاد دنیای مجازی هستند که وب 3 بخشی از آن را پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، توکن‌های غیرقابل تعویض یا توکن NFT نقش بزرگی در شکل‌دهی مجدد صنعت بازی خواهند داشت و به گیمرها اجازه می‌دهند تا مالک دائمی و غیرقابل‌تغییر اقلامی باشند که به دست می‌آورند.
چالش اصلی اینترنت نسل سوم چیست؟
مهم‌ترین چالش مطرح در خصوص وب 3، نحوه عملکرد آن برخلاف چیزی است که ادعا می‌کند! منتقدان معتقدند که در اینترنت نسل سوم نیز مالکیت بر شبکه‌های بلاکچین به طور مساوی توزیع نمی‌شود، بلکه در اختیار سهامداران اولیه و سرمایه‌گذاران متمرکز قرار دارد. با این حال نقدینگی چیست و چرا اهمیت دارد؟ به نظر می‌رسد که این مفهوم پتانسیل زیادی دارد؛ اما هنوز مشخص نیست که چه موقع در آینده و به درستی راه‌اندازی می‌شود.
سخن پایانی
وب 3 یا اینترنت نسل سوم، مفهوم جدیدی است که با هدف غیرمتمرکزسازی و کاهش میزان کنترل شرکت‌های فناوری بزرگ روی اطلاعات کاربران، ایجاد شده است. در Web 3 همه چیز قابلیت توکنیزه شدن خواهد داشت و کاربران می‌توانند با استفاده از توکن یا ارزهای دیجیتال، در خصوص نحوه اجرای خدمات مختلف رأی و نظر بدهند. اما چالشی که در خصوص وب 3 وجود دارد این است که آیا باز هم در این شبکه، کاربران با میزان سرمایه‌گذاری بیشتر، کنترل بیشتری روی روند پیشرفت امور خواهند داشت یا نه. مسئله‌ای که در آینده‌ای نه چندان مشخص، پاسخ آن را خواهیم یافت.
اهداف خرید سهام خزانه چیست؟
بر اساس تعریف رایج بین المللی، سهام خزانه بخشی از سهام شرکت است که در حساب خزانه نگهداری می شود که از محل بازخرید سهام یا عدم فروش سهام جدید الانتشار به عموم حاصل می شود که در اجرای بند "ب" مادۀ 28 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور این امکان به شرکتها داده می‌شود.
بازخرید سهام توسط شرکت به دلایل و اهداف مختلف صورت می گیرد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
2- مدیران شرکت با توجه به نقدینگی مازاد، برنامه یا انتخاب سرمایه گذاری مناسبی غیر از سهام خود شرکت نداشته باشند.
4- دادن فرصت به سهامداران شرکت برای فروش سهام خود در شرایطی که نقدشوندگی سهام به شدت کاهش یافته باشد.
البته دلایل دیگری نیز برای خزانه کردن سهام وجود دارد. هر چند قدمت سهام خزانه در ادبیات مالی دنیا کم نیست، اما از در حدود ده سال اخیر چالش زیادی برای اصلاح مقررات در کشورهای مختلف به وجود امده است. به طوری که روند اصلاح مقررات حکایت از آن دارد که اواخر دهه 1990 میلادی بسیاری از کشورها به تغییر مقررات خود دست زده اند. از طرفی اشتراکات در مقررات کشورها بسیار زیاد شده و حتی مقررات بسیاری از کشورها در حوزه سهام خزانه به هم نزدیک شده است.
از اینکه در قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور این نقدینگی چیست و چرا اهمیت دارد؟ نقدینگی چیست و چرا اهمیت دارد؟ نقدینگی چیست و چرا اهمیت دارد؟ امکان به شرکتها داده می شود، را باید به فال نیک گرفت چرا که به مدیریت شرکت اجازه فعالیت هدفمند و با برنامه در بازار سرمایه را خواهد داد و البته باید به موارد چالشی سهام خزانه که هنوز هم در سایر کشورها محل بحث است ، توجه ویژه نمود. به نظر می رسد همه پژوهشگران، استادان، اهل فن باید نسبت به آیین نامه ای که برای اظهار نظر منتشر شده است، نظرات خود را ارایه نمایند تا دستورالعمل های مرتبط با این آیین نامه به شکل مناسب و جامعی تهیه شود.
موضوعاتی از قبیل اطلاع رسانی ، نهاد یا رکن تصمیم گیر در شرکت، منبع تامین نقدینگی برای بازخرید سهام بسیار اهمیت دارند. به طوری که معمولا در بسیاری از کشورها به شرکت هایی که دارای نقدینگی و سوداوری مناسبی نیستند، امکان استفاده را نمی دهند. همچنین در بسیاری از حوزه های قانونی توجه به موضوع سهام شناور آزاد اهمیت دارد. حتی اعلام می شود شرکت صرفا می تواند به اندازه درصدی از سهام شناور آزاد را خزانه نماید، نه اینکه درصدی از سهام منتشره یا سرمایه را خزانه کند.
نکته قابل ملاحظه که در بساری از مقررات نیز مشترک است ، دوره زمانی بازخرید سهام یا خزانه کردن سهام است. معمولا نقدینگی چیست و چرا اهمیت دارد؟ این دوره یا باید به تصویب مجمع برسد و یا در اختیار هیات مدیره است که باید اعلام کند چه میزان از سهام را طی چه دوره ای بازخرید خواهد کرد و معمولا انحراف از برنامه اعلامی بدون دلایل موجه جز تخلفات انضباطی ناشر خواهد بود. هم چنین پس از یک دوره بازخریدی است که به شرکتها اجازه فروش سهام خزانه شده را می دهند که این موضوع یعنی اینکه سهام خزانه با موضوع بازارگردانی سهام کاملا متفاوت است و نباید از این دو مقوله به جای هم استفاده کرد.
عامل مهم دیگری که اثرگذار است بحث منبع تامین پول برای خرید سهام خزانه است. شرکتی که تمکن مالی ندارد نباید بتواند سهام خود را خزانه کند و در کشورها محل تامین نقدینگی لازم را نیز مشخص می‌کنند. که توجه به این نکته از اهمیت بالایی برخوردار است.
در مجموع اتفاق خوبی است که همگام با بازارهای مالی دنیا بدنبال طراحی و راه اندازی ابزارهای مالی موثر می رویم و امیدواریم که با بررسی همه جواب و نکات مهم، از کارایی ابزارها کاسته نشود.
چرا آهنگ رشد نقدینگی و پایه پولی کند شد؟
به گزارش الفباخبر و به نقل از ایبنا ، هادی حیدری به عنوان کارشناس پولی و بانکی بررسی کرد که چرا آهنگ رشد نقدینگی و پایه پولی کند شده و عملکرد بانک مرکزی را در دولت سیزدهم ارزیابی نموده است.
وی گفت: آمارهای پولی نشان می‌دهد که بانک مرکزی به دنبال کنترل اضافه برداشت بانک‌هاست و سعی دارد استفاده دولت از تنخواه و بدهی به بانک مرکزی را کم کند تا پایه پولی کنترل شود که در صورت ادامه این سیاست اوضاع بهتر خواهد شد.
آخرین گزارش بانک مرکزی از متغیرهای پولی، حاکی از کاهش رشد نقدینگی و پایه پولی است به نحوی که در فروردین امسال حجم نقدینگی به ۴۸۲۳.۲۹ هزار میلیارد تومان رسید و نسبت به ماه قبل از آن (اسفند ۱۴۰۰) ۲ دهم درصد کمتر شد.
فروردین ۱۴۰۱ بدهی ناخالص دولت به بانک مرکزی ۰.۲ درصد و بدهی بانکها به بانک مرکزی ۲.۲ درصد کاهش یافت و این ۲ اتفاق در کنار کاهش ضریب فزاینده پولی موجب کاهش ۰.۲ درصدی نقدینگی شد.
همچنین پایه پولی در پایان اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۱ (معادل ۶۴۳۲.۱ هزار میلیارد ریال) نسبت به پایان سال ۱۴۰۰، رشدی معادل ۶.۵ درصد داشته که در مقایسه با رشد این متغیر در دوره مشابه سال قبل که ۷.۴ درصد بود، به میزان ۰.۹ واحد درصد کاهش یافته است.
در همین مورد هادی حیدری پژوهشگر برتر پژوهشکده پولی و بانکی ضمن تشریح عمکلرد بانک مرکزی در دولت سیزدهم و تاکید براینکه آهنگ رشد نقطه به نقطه نقدینگی و پایه پولی کم شده است، بر ضرورت تعامل هرچه بیشتر وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه نیز تاکید کرد.
وی معتقد است بانک مرکزی نقدینگی چیست و چرا اهمیت دارد؟ تلاش خوبی در زمینه ایجاد شفافیت و همچنین ساختارهای جدید تامین مالی داشته که از نکات مثبتی است که نباید آنها را نادیده گرفت ضمن اینکه اصلاح رابطه دولت با بانک مرکزی و رابطه بانکها با بانک مرکزی، عدم استفاده دولت از تنخواه بودجه نزد بانک مرکزی، مشروط کردن اضافه برداشت بانکها از اقدامات موثری است که در موفقیت نسبی بانک مرکزی نقش داشت. مصاحبه را با هم می‌خوانیم:
با توجه به روند رو به بهبود متغییرهای پولی در ماه‌های گذشته آیا می‌توان چشم‌انداز مثبتی از وضعیت شاخص‌های پولی در ماه‌های آتی داشت؟
تغییری که در گزارش فروردین ماه ۱۴۰۱ شاهد آن هستیم این است که رشدها مثبت هستند؛ یعنی رشدهای پایه پولی و همچنین رشد نقیدینگی رشد بالای حدود ۳۰ درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل هستند. البته این متغیرها که شکل ترازنامه دارند را معمولا نسبت به اسفند سال گذشته در نظر می‌گیرند اما با بررسی رشد نقطه به نقطه این متغیرها درمی‌یابیم که رشد نقدینگی فروردین ۱۴۰۱ نسبت به فروردین ۱۴۰۰ حدود ۳۸.۲ درصدی است که می‌توان گفت آهنگ رشد کمتر شده است.
بالاترین میزان رشد نقطه به نقطه را در مهر ۱۴۰۰ داشتیم که حدود ۴۲.۸ درصد بوده اما در فروردین ۱۴۰۱ کاهش پیدا کرده است. البته این آمار فروردین نباید ما را دچار ذوق زدگی کند چرا که همچنان رشد متغیرهای پولی به شکل نقطه به نقطه نسبت به فروردین ۱۴۰۰ بالاست.
درباره رشد پایه پولی هم همین اتفاق افتاده است به نحوی که رشد نقطه به نقطه ۱۴۰۱ نسبت به فروردین ۱۴۰۰ حدود ۳۱.۵ درصد است. هرچند آهنگ رشد نقطه به نقطه کم شده است اما باز هم این رقم برای پایه پولی رشد بالاست اما به طور کلی دو نکته مثبت وجود دارد:
1- نخست اینکه آهنگ رشد نزولی شده اما سقوط نداشته است.
2- نکته بهتری و می‌توان روی آن مانور داد این است که سهم پول از نقدینگی در اسفند ۱۴۰۰ حدود ۲۰.۴ درصد بوده که این رقم در فروردین ماه امسال به ۱۹.۷ درصد رسیده است.
اینکه آیا چشم انداز مثبتی درباره آمارهای پولی در آینده وجود دارد یا خیر؛ بستگی به سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی دارد که آیا تصمیم دارد به همین شکل ادامه مسیر دهد؟ قرار است عملیات بازار باز را به چه شکلی انجام دهد؟ آیا تصمیم دارد نرخ بهره در بازار بین بانکی همچنان مقداری رو به بالا باشد یا خیر؟ در نهایت اینکه سیاست پولی بانک مرکزی در عملیات بازار آیا سیاست عقیم‌سازی و کلاف‌کردن و جمع کردن نقدینگی است یا باز هم تزریق نقدینگی؟
اما آمارهای پولی تقریبا نشان می‌دهد که بانک مرکزی به دنبال کنترل اضافه برداشت بانکها است و سعی دارد استفاده دولت از تنخواه و اضافه برداشت و بدهی دولت به بانک مرکزی را کم کند تا پایه پولی کنترل شود.
در واقع در صورت ادامه همین سیاست می‌توان تا حدودی گفت که چشم انداز آتی مثبت است و تقریبا اوضاع بهتر خواهد شد.
اقدامات بانک مرکزی در دولت سیزدهم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بانک مرکزی در دولت سیزدهم تقریبا سیاست فعالانه‌تری را در حوزه عملیات بازار پی گرفته و سعی کرده است به شکل هفتگی فعالانه و دقیق تر ورود کند و برای خودش قاعده مند باشد.
اگرچه این سیاست فعالانه تر باتوجه به اینکه پایه پولی از محل سایر عوامل مانند بدهی دولت به بانک مرکزی و بدهی بانک ها به بانک مرکزی به شدت تحت فشار بوده است و یکی از دلایل ناموفق بودن کنترل رشد نقدینگی همین دو عامل اصلی بوده است ؛ اما تمام سعی خود را کرده است که با استفاده از این ابزارهای نوین مانند عملیات بازار باز کنترل خود را روی رشد نقدینگی از دست ندهد که متاسفانه در سال ۱۴۰۰ خیلی در این زمینه موفق نبود.
اما همینکه از این ابزار استفاده می کند جای امیدواری دارد و امیدواریم با این اتفاقی که در فروردین ماه در کاهش رشد نقدینگی شاهد بودیم همچنان بانک مرکزی روی کنترل کل‌های پولی مانند پایه پولی مصر باشد و جلوی رشد عوامل مهم پایه پولی را بگیرد که این مسیر ادامه دار باشد تا شاهد کاهش شدید رشد نقدینگی در ماه‌های آینده حداقل ۶ ماه آتی باشیم.
موضوع دیگری که مورد تاکید رئیس کل بانک مرکزی بوده و بانک مرکزی در این حوزه موفق عمل کرده است؛ اصلاح رابطه دولت، شبکه بانکی و بانک مرکزی بوده است که در همین راستا حساب واحد خزانه نقدینگی چیست و چرا اهمیت دارد؟ کل با هدف جلوگیری از بدهی‌های دولت به بانک مرکزی تشکیل شده است چرا که این عامل یکی از متغیرهای مهم اثرگذار روی پایه پولی بوده است. اصلاح این رابطه خیلی کار مهمی است و اگر بانک مرکزی بتواند تا پایان این پروژه مهم را انجام دهد که زیرساخت‌های مهمی هم نیاز دارد، می‌تواند در این حوزه عملکرد قابل قبولی را کسب کند.
تمام سعی بانک مرکزی تقویت بیشتر بازار متشکل ارزی و سامانه نیما و افزایش عرضه ارز توسط صادرکنندگان است که به نظر بنده در حوزه ارزی ثبات نسبی را شاهد بودیم که در واقع یعنی جهش‌های خیلی شدید نداشتیم.
به نظر می‌رسد در این حوزه هم اگر نشود نمره خوبی به بانک مرکزی داد اما در تقویت بازار متشکل ارزی نسبتا عملکرد قابل قبولی داشته است.
بانک مرکزی در تقویت نظارت بر شبکه بانکی هم عملکرد بهتری نسبت به سال های اخیر داشته است. ساختارهای نظارتی را به ویژه با دستورالعمل‌هایی که در ۱۴ ماه اخیر در حوزه توسعه حاکمیت شرکتی و مدیریت ریسک در بانکها به شبکه بانکی ابلاغ کرد، تقویت کرده است و باعث شده ایجاد ساختارهای نظارتی در شبکه بانکی توسط بانک مرکزی قوی تر از گذشته دنبال شود.
این در حالی است که ارتقای حاکمیت شرکتی در بانکها عمدتا منجر به ثبات مالی خواهد شد.
موضوع مهم دیگر درخصوص عملکرد بانک مرکزی ایجاد شفافیتی است که در ماه های اخیر در قالب انتشار آمار تسهیلات- تعهدات کلان داشته که باعث افزایش شفافیت در شبکه بانکی خواهد شد.
همکاری وزارت اقتصاد و بانک مرکزی در انتشار صورت های مالی بانک‌های دولتی نیز افزایش شفافیت در شبکه بانکی را به دنبال دارد که از اقدامات خوبی است که انجام گرفت.
کارهای مثبت دیگری هم انجام شده که نباید نادیده گرفت؛ یکی از آنها ایجاد ساختار تامین مالی زنجیره تولید با هدف هدایت اعتبار و افزایش تسهیلات دهی برای سرمایه در گردش شرکتها بود.
در مجموع، بانک مرکزی در دولت سیزدهم عملکرد نسبتا مناسبی در حوزه کنترل‌های کل‌های پولی داشته اما در بخش ثبات مالی عملکرد بهتری داشت.
آیا تنها نهاد اثرگذار بر نقدینگی و تورم بانک مرکزی و نظام بانکی است یا سایر نهادهای اقتصادی دولت مثل سازمان برنامه و بودجه نیز تاثیرگذار بوده و وظایفی دارند؟
در اقتصاد ایران تنها نهاد اثرگذار بر نقدینگی و تورم بانک مرکزی نیست چرا که استقلال کامل ندارد. در این میان سه‌گانه وزارت اقتصاد سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی وجود دارد که هرچه روسای این سه نهاد هماهنگ تر باشند قطعا بهتر و بیشتر باعث ثبات مالی و همچنین ثبات قیمتی در حوزه اقتصاد کلان خواهند شد.
همانطور که رئیس کل بانک مرکزی هم اشاره کرده بودند، شورای ثبات مالی تشکیل شده که نمایندگان وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی در آن حضور دارند و یکی از اهداف این شورا عمدتا ایجاد جلوگیری از شوک‌ها مالی در اقتصاد کلان است.
نتیجه‌ای که به تازگی از این هماهنگی‌های سه گانه شاهد بودیم ، تشکیل حساب واحد خزانه بود تا بدهی دولت به بانک مرکزی کنترل شود و تا حد امکان این بدهی تا ماه های آتی افزایش نیابد.
نکته مهم دیگر اینکه عمدتا در اقتصاد ایران غلبه سیاست های مالی بر سیاست هی پولی را شاهد بوده و هستیم بنابراین صرفا نمی توان بانک مرکزی را در کنترل نقدینگی به عنوان مسئول اصلی دانست.
چه پیشنهاداتی برای مدیریت بهتر نقدینگی و کنترل تورم دارید؟
قطعا یکی از عوامل بسیار مهم اثرگذار بر تورم در ایران مدیریت نقدینگی و کنترل کل‌های پولی است که در کنار آن، کنترل انتظارات تورمی هم حائز اهمیت است و نمی‌توانیم به عنوان بحث مهم اقتصادی و کارشناسی مذاکرات هسته ای و روابط بین‌الملل را نیز در این بین نادیده بگیریم؛ بنابراین کنترل انتظارات تورمی که یکی از فاکتورهای مهم اثرگذار بر آن مذاکرات هسته‌ای است هم می‌تواند در کنترل تورم تاثیرگذار باشد.
موضوع مهم دیگری که در دوسال اخیر کمبود آن را به شدت در فضای عمومی جامعه احساس کردیم ایجاد جلب اعتماد بیشتر مردم نسبت به سیاست گذار پولی است. هرچند هنوز ایجاد ارتباط بین بانک مرکزی و مردم به خوبی شکل نگرفته است اما تلاش‌هایی در این رابطه در حال انجام است که کامل و بالغ نیست.
یک بخشی از تورمی که در اقتصاد ایران وجود دارد ناشی از فرآیندهای تثبیت قیمتی و ایجاد ارز ۴۲۰۰ تومانی بوده است. ضمن اینکه افزایش قیمت جهانی کالاها که هیچکدام از بانک مرکزی کشورها نمی‌توانند روی این موضوع اثرگذار باشند هم در ایجاد تورم دخیل هستند؛ بنابراین بخشی از تورم که ناشی از سمت عرضه است را خواه ناخواه باید بپذیریم.
برای مدیریت بهتر نقدینگی پیشنهاد این است که دو اصل توسط بانک مرکزی باید رعایت شود؛ باید کنترل های بسیار زیادی روی کل های پولی به خصوص پایه پولی بگذارد و از اضافه برداشت بانک ها جلوگیری کند. همچنین ترازنامه شبکه بانکی را تا حدی که می تواند سختگیرانه کنترل کند و از افزایش بدهی بانک ها به بانک مرکزی هم جلوگیری کند.
برای ایجاد بدهی های جدید توسط دولت به بانک مرکزی تدبیر خاصی اندیشیده شود و در نهایت بانک مرکزی باید برای خالص دارایی‌های خارجی (NFA) فکری کند و به عنوان یکی از متغیرهای پایه پولی نگذارد افزایش پیدا کند؛ بنابراین کنترل شدید پایه پولی یکی از نکاتی است که روی مدیریت نقدینگی به خوبی تاثیر گذار است.
در مقوله مدیریت نقدینگی، استفاده بهینه‌تر از ابزار نرخ سود و عملیات بازار هم بسیار مهم است که بانک مرکزی از این ابزار به خوبی توانسته در ماه‌های اخیر با هدف عقیم سازی حجم نقدینگی که تزریق شده استفاده کند. اما بهتر است که فعالانه تر و با کنترل بهتری روی نرخ سود این سیاست پیگیری شود.
نکته مهم بعدی اینکه بانک مرکزی از فشار بیشتر بر بانک ها برای اعطای تسهیلات تبصره ای دوری کند چرا که باعث افزایش ناترازی بانک ها می‌شود و مدیریت نقدینگی را، هم برای بانک ها و همچنین در سطح کلان برای بانک مرکزی قطعا با چالش مواجه می‌کند.
بودجه نقدی چیست؟
بودجه نقدی یا صورت منابع و مصارف از جمله ارزشمندترین گزارشات در حسابداری است که حسابداران آن را با هدف کمک به برنامهریزی و تصمیم‌گیری مدیران نسبت به شرایط در آینده عرضه می‌کنند.
بودجه نقدی در حقیقت تخمینی از جریان‌های وجه نقد خروجی و ورودی به یک سازمان، کسب‌وکار یا شخص در یک بازه زمانی خاص است.
سازمان‌ها از بودجه نقدی برای تصمیم‌گیری در خصوص فعالیت‌های خود برای موارد مختلفی چون وجود کافی وجه نقد برای انجام فرایندهای جاری و روزانه خود استفاده می‌کنند.
این گزارش همچنین برای اطلاع از وجود پول بیش از حد رها شده در بخش‌های بدون بازده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در تمام کسب‌وکارها به‌ویژه کسب‌وکارهای کوچک، بودجه نقدی اهمیت بسیار زیادی دارد چرا که برای مشخص‌کردن میزان اعتباری که می‌توان به مشتریان اختصاص داد به کار گرفته می‌شود.
از سوی دیگر به شرکت برای برنامهریزی و عدم مواجهه شدن با مشکلات نقدینگی کمک می‌کند.
تهیه بودجه نقدی
شرکتها در دوره‌های مختلف نیازمند ایجاد بودجه نقدی و صورت جریان‌های ورودی و خروجی نقدی به شرکت خود هستند. این گزارش را می‌توان در بازه‌های زمانی مختلف هفتگی، ۱ ماهه، ۳ ماهه، ۶ ماهه، یک‌ساله و گاهاً ۲ ساله تهیه کرد. صورت جریان‌های ورودی و خروجی نقدی به دلیل وجود پیش‌بینی در خود، درصدی خطا در نتایج دارد. با این‌وجود ارزشمندی آن پا برجاست. تهیه بودجه نقدی در ۴ مرحله انجام می‌شود:
- پیش‌بینی فروش در ماه‌های آینده
- برآورد جریان‌های ورودی نقدی به سازمان از محل وصول اسناد دریافتی، نقد شدن حساب‌های دریافتی، و سایر منابع ملزم به پرداخت
- برآورد جریان‌های خروجی نقدی از سازمان مانند بازپرداخت بدهی‌های شرکت، خرید مواد اولیه، بازپرداخت اصل و بهره تسهیلات دریافتی، پرداخت مالیات
- برآورد مانده وجه نقد و مانده وام در پایان ماه (دوره)
مزایا و معایب بودجه نقدی (صورت منابع و مصارف)
بودجه نقدی ابزاری عمده برای کنترل و برنامهریزی تصمیمات در سازمان است که قدرت بسیاری برای مدیریت شرایط نقدینگی و برنامهریزی برای آینده دارد. با توجه به صورت جریان‌های ورودی و خروجی (بودجه نقدی) می‌توان تصمیماتی برای مازاد یا کسری منابع اخذ کرد. با وجود این مزیت، به دلیل وجود پیش‌بینی در تنظیم این گزارش، درصدی خطا دارد که موجب کاهش اعتماد و اتکا به آن می‌شود. درهرحال، مزیت قابل‌توجه این صورت مالی آن را به یکی از ارزشمندترین گزارش‌های مالی برای مدیران سازمان تبدیل کرده است.
تخمینی از جریان‌های ورودی و خروجی
بودجه نقدی تخمینی از جریان‌های ورودی و خروجی وجه نقد برای یک کسب کار یا یک شخص برای یک دوره زمانی مشخص نقدینگی چیست و چرا اهمیت دارد؟ است.
بودجـه نقدی اغلب برای تعیین اینکه آیا یک شرکت، پول کافی برای اجرای عملیات جاری و روزانه خود در اختیار دارد
و اینکه آیا وجه نقد بیش‌ازحد در بخش‌های بدون بازده رها شده یا خیر، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
توضیحاتی در مورد بودجه نقدی
بودجه نقدی برای کسب‌وکارهای کوچک، بسیار اهمیت دارد.
زیرا به شرکت اجازه می‌دهد تا تعیین کند چه مقدار اعتبار به مشتریان ارائه کند و خود نیز با مشکلات نقدینگی مواجه نشود.
برای اشخاص، ایجاد یک بودجـه نقدی روش خوبی برای تعیین آن است که وجه نقد آنها معمولاً در کجاها خرج می‌شود.
دانستن میزان مخارج و مصارف و کاهش هزینه های غیرضروری می‌تواند فرصت‌هایی برای پس انداز جانبی فراهم آورد.
یک مثال
به طور مثال، پرداخت ۵۰۰۰ تومان به‌صورت روزانه برای یک لیوان چای به نظر خیلی چیز خاصی نخواهد بود؛
اما با ایجاد یک بودجه نقدی که مصارف معمول سالانه را به حساب می‌آورد، این مقدار مصرف روزانه به ظاهر کوچک به مبلغ سالیانه ۱۸۲۵۰۰۰ تومان می‌رسد که می‌توان آن را برای چیزهای دیگری خرج کرد.
اگر شما به‌صورت معمول به کافی‌شاپ‌های ویژه و گران‌قیمت می‌روید، مصرف سالانه شما به شکل قابل‌توجهی بیشتر خواهد بود.
دریافتها (منابع)
میزان وجوه نقد در ابتدای دوره
پیش بینی فروش نقدی
پیش بینی فروش غیر نقدی
پرداختها (مصارف)
برآورد خریدهای نقدی
خریدهای غیر نقدی
اقساط وام و بهره ها
بستانکاران تجاری و غیرتجاری
لازم به ذکر است که اطلاعات مورد نیاز برای تهیه جدول فوق بسته به نوع عملکرد هر سازمان می‌تواند متغییر باشد و بنا بر نیاز سازمان نوشته شود.
همچنین میتوانید ویدیوهای معرفی و آموزشی فعالیت های ما را از اینجا ببینید.
